Auteur: Sasja van Ravens, Bestuur
Een eiland vol moed en ongemak.
Activisten en wetenschappers, beleidsmakers en ondernemers, politici en CEO’s – uit alle hoeken van de samenleving kwamen de 750 deelnemers aan de 12e editie van Springtij op Terschelling. Dit driedaagse duurzaamheidssymposium, met Rabobank als hoofdpartner, brengt een jaarlijks groeiende groep mensen samen die willen bijdragen aan het sneller verduurzamen van Nederland. Jong Rabo-bestuursleden Ylona Mak, Sasja van Ravens en Moniek Schoenmaker luisterden voor het eerst mee en delen hun ervaringen en inzichten.
"Die boodschap van Typhoon galmt nog steeds na in mijn hoofd", zegt Sasja van Ravens. De zanger en rapper gaf in een indrukwekkend, deels gezongen presentatie op donderdagmorgen woorden aan zijn speurtocht naar wat belangrijk is in het leven. "Wees moedig in je ongemak", zei hij. Die boodschap bleef bij veel deelnemers hangen als het adagium van Springtij 2021. Het bood inzicht en ruimte om open te staan voor nieuwe ideeën, voor inspirerende voorbeelden maar ook voor vragen, twijfels en een ongemakkelijk gevoel omdat je iets hoorde dat niet goed voelde of dat je niet meteen kon plaatsen.
Het tij keren
"Tijdens de drie dagen mocht ik met veel inspirerende mensen in gesprek gaan over de energie-, voedsel- en klimaattransitie en dat gaf me echt hoop hoe we met grote vraagstukken omgaan en met elkaar", vertelt Sasja van Ravens. "Ook al liepen de emoties soms hoog op en was er ongemak, iedereen had respect voor elkaar en de wil om samen tot oplossingen te komen werd steeds meer voelbaar. Eén ding is voor mij na deze Springtij helder: ik voel de noodzaak om in actie te komen en dat we niet veel tijd meer hebben om het tij te keren."
Ook bij Ylona Mak is ‘inspirerend’ het eerste woord dat ze noemt als ze terugdenkt aan Springtij. "Even losgekoppeld van mijn agenda en losgekoppeld van het vasteland van Nederland. Het gaf ruimte voor mooie gesprekken, ruimte voor mooie inzichten", zegt ze. "Na zulke dagen besef je eigenlijk weer wat je zo mist door het thuiswerken. Wat gaaf om te zien dat er al zoveel mensen bezig zijn met dit onderwerp. Wat fijn dat er zoveel mensen en organisaties welwillend zijn om hun steentje bij te dragen. Ik heb de urgentie zeker gevoeld om te veranderen."
Grote worsteling
Maar Ylona vond het "ook ongemakkelijk en soms wat beangstigend en een grote worsteling", vertelt ze. "Er is me weer keihard een spiegel voorgehouden hoe vast we zitten in onze huidige manier van denken en doen, onze huidige systeemwereld. We weten allemaal dat we nog niet hard genoeg ons best doen op het gebied van ons klimaatbeleid."
Wat Moniek Schoenmaker opviel tijdens veel van de sessies waar ze bij aanwezig mocht zijn, was de enorme passie en strijdkracht bij deelnemers om zich in te zetten voor duurzaamheid en klimaat. "Sommige onderwerpen voelden voor mij als jonge bankier best ongemakkelijk. De fossiele sector werd flink aangevallen, ons kijken naar ons huidige sociaaleconomische systeem werd flink uitgedaagd en ook wij als financiële sector werden stevig aan de tand gevoeld over onze rol in relatie tot klimaatverandering en duurzaamheid", vertelt ze.
"Dat ongemak, dat ik ervoer, proefde ik bij alle deelnemers. We bespraken in alle openheid en kwetsbaarheid de pittige dilemma’s waar we in ons zakelijke en privéleven tegenaan lopen over deze onderwerpen. Tijdens discussies liepen de emoties hoog op en stonden we soms lijnrecht tegenover elkaar. Ook bij mij werd er zowel door de sprekers als door de deelnemers veel losgemaakt. Ik kwam tot de conclusie dat hoe ongemakkelijk gesprekken ook voelen, we het gesprek met elkaar niet uit de weg moeten gaan. We moeten blijven luisteren naar elkaar."
Özcan Akyol
Springtij brengt in de woorden van de organisatie "mensen en kennis samen in een inspirerende omgeving van natuur en cultuur. Op deze manier worden hart en hoofd verbonden, zodat er nieuwe samenwerkingsverbanden en oplossingen gecreëerd kunnen worden om een duurzame toekomst te realiseren." Het eiland-symposium biedt deelnemers afwisselend plenaire sessies – met TED-achtige presentaties van bekende sprekers als auteur en columnist Özcan Akyol, viroloog Marion Koopmans, VOLT-voorman Laurens Dassen en journalist en schrijver (‘Fantoomgroei’) Sander Heijne – en kleine, workshopachtige sessies waarin dieper op deelonderwerpen kon worden ingegaan. In veel van die workshops werden Rabo-collega’s als sprekers betrokken, onder wie Bas Rüter over biodiversiteit, Martje Fraije over circulair ondernemen en Michel van Schaik over gezondheid & voeding.
"Een stem die geen woorden gebruikt"
Als thema koos de organisatie dit jaar voor de leus: "Er is een stem die geen woorden gebruikt. Luister." En luisteren naar die stem, die verwees naar voorouders en nakomelingen die niet meer of nog niet op aarde zijn, dat deden de deelnemers. "Tijdens Springtij is mij duidelijk geworden dat we ervoor moeten zorgen dat we dezelfde taal spreken en elkaar verstaan. Welke leeftijd je ook hebt en waar je ook vandaan komt", zegt Sasja van Ravens. "Hoe mooi zou het zijn als de groep deelnemers op Springtij diverser wordt [Özcan Akyol daagde de zaal uit door te zeggen dat hij vond dat ‘iedereen wel erg op elkaar lijkt hier’ – red.], dat iedereen de problemen echt begrijpt en weet wat er moet gebeuren? Dat we gaan van ‘zij moeten het doen’ naar ‘wij moeten het doen’. Daar ligt nog een grote uitdaging."
Een andere belangrijke vraag die Sasja bezig hield is: wie neemt het eigenaarschap? "Ik heb gezien dat de wil bij een aantal grote bedrijven aanwezig is en nu is het aan ons wie verantwoordelijkheid durft te nemen. Als je het aan mij vraagt, dan moeten we bij het maken van keuzes de waarde voor het klimaat en de mens net zo veel – of zelfs meer – laten gelden als de waarde die het financieel oplevert. Durven we dat risico te nemen, ook als dat betekent dat er minder geld in het laadje komt?"
Volgens Ylona zijn we er nog lang niet en is iedereen nodig om de transitie in te gaan. "Van Tata Steel tot Shell, niet ‘zij’ maar ‘wij’ moeten gaan veranderen. De normen van gisteren zijn nu de wetten van vandaag, maar deze transitie vraagt om wetten vandaag, voor de normen van morgen", vindt Ylona.
Ongeremd mens zijn
Op donderdagavond verraste Typhoon alle deelnemers met een optreden dat de hele zaal in beweging en extase bracht. Moniek Schoenmaker: "Het vertrouwen dat we dit met elkaar ook daadwerkelijk kúnnen doen, kwam na dat optreden van Typhoon. Hij gaf het publiek een ongekende stoot positieve energie en zorgde voor een gevoel van vrijheid en verbinding. Eerder kreeg ik het gevoel dat belangen en meningen soms onoverbrugbaar waren en lijnrecht tegenover elkaar stonden. Na een avond waar de remmen los konden, de voeten van de vloer gingen en we eindelijk weer eens ongeremd mens konden zijn, voelde ik opeens dat we meer naar elkaar konden luisteren, meer aan zelfreflectie deden en meer open konden staan voor elkaar."
Sasja, Ylona en Moniek vonden het alle drie een eer om bij Springtij aanwezig te zijn, vertellen ze op de drempel van de boot die ze vrijdagavond weer terug zal brengen naar het vasteland. "Al die mooie gesprekken, ervaringen en ideeën die we hebben opgedaan, nemen we mee om onderdeel te zijn van de oplossing", besluit Sasja. Typhoon zal instemmend knikken als hij het hoort.
